Drielamps
(+ gelijkrichter)
tweekringsontvanger voor wisselstroom
Zelfbouwtoestel uit 1931/1932
in houten kast met geverfd pertinax frontplaat naar een
schema van omroepvereniging V.A.R.A. en een ontwerp van ir J. Rodrigues de Miranda
van Nijkerk's Radio in Amsterdam. De onderdelen konden
daar ook worden
gekocht. Er werd o.a.
materiaal aanbevolen van het Amerikaanse Pilot en het
Nederlandse Splendid, maar het stond de bouwers vrij om ook
van andere merken gebruik te maken. De
prijs van de bouwdoos kwam op rond de 85 gulden, zonder
de buizen. In het schema werd uitgegaan van Philips
buizen maar daarnaast was er een ruime keuze uit
(goedkopere) lampen van andere merken. Een uitgebreide handleiding (hiernaast)
met duidelijke bouwschema's maakte de montage niet te
ingewikkeld.
Het toestel heeft een h.f.
versterker, een detector en een l.f. versterker. Het hart
van het toestel wordt gevormd door het speciaal ontworpen en bij de firma Leko in Utrecht gemaakte
"Varadijne" h.f. spoelstel met geïntegreerde golflengteschakelaar,
smoorspoel en
lampvoetje.
De h.f. buis is door middel van een smoorspoel
en een condensator gekoppeld met de roosterkring van de
detector. H.f. invloeden op het l.f gedeelte
worden voorkomen door een h.f. smoorspoel en een
telefooncondensator. De eindlamp is gekoppeld aan de
detector door middel van een l.f. transformator.
De antenne is via een variabele
condensator verbonden met het rooster van de h.f. buis. In het schema is ook nog een volumeregeling op de
antenne-ingang opgenomen.
De voeding van het toestel wordt
verzorgd door een Splendid Junior voedingsblok, in
combinatie met een Philips 373 gelijkrichter.
Het golfbereik van de
radio is
200-580 en 870-2200 meter.
De houten kast werd veelal zelf
gemaakt, maar kon ook bij een aantal bedrijven kant en
klaar worden gekocht, soms compleet met ingebouwde
luidspreker. Eveneens samen met met Nijkerk's
Radio bood de V.A.R.A. in 1932 een luidspreker
bouwpakket aan: de Varabesk, waarin een Phenomeen
luidspreker inductordynamische luidspreker was
ingebouwd. Meer informatie over deze luidspreker
hier.
Er was ook een
schema voor batterijvoeding beschikbaar.
V.A.R.A.
De omroepvereniging V.A.R.A. (Vereeniging
Arbeiders Radio Amateurs) werd op 1 november 1925
opgericht en richtte zich met haar uitzendingen en
activiteiten op de
arbeidersklasse. Doel van de vereniging was o.a.
"de belangstelling op te wekken voor de
radiotelefonie en -telegrafie bij de arbeiders". Men
trachtte deze doelstelling te bereiken door "het op goedkoope en gemakkelijke wijze door hare leden doen
verkrijgen van apparaten en onderdeelen".
Rond de oprichtingsdatum
verdiende een gemiddelde ongeschoolde arbeider 10 tot 15
gulden per week; een radio kostte gauw het tienvoudige.
Het
radiobezit onder arbeiders was dus niet hoog.
Al een half jaar na de oprichting, in mei 1926,
werd een speciaal voor de V.A.R.A. door
de N.S.F. ontwikkeld goedkoop 1-lamps radiotoestel
aangekondigd (foto hiernaast). Het was voor f 55,- te
koop maar het maakte deel
uit van het lidmaatschap van de V.A.R.A. Er kon worden
geluisterd met een koptelefoon, of, door het aanschaffen
van een 2-lamps versterker, met een luidspreker. Het
toestel werd geen groot succes; er werden er maar weinig
van verkocht.
Omdat het maar een
1-lamps toestel
was, ontstond later de behoefte aan een betere ontvangst
en een simpeler bediening. In de zomer van 1931 werd het schema van
de Varadyne gepubliceerd. Door het toestel als
bouwpakket aan te bieden konden de kosten wat lager
worden gehouden, hoewel het met bijna f 85,- toch nog
aan de dure kant was. De buizen en een luidspreker
moesten dan ook nog worden aangeschaft.
In België werd de Varadyne door de
zustervereniging van de V.A.R.A., de S.A.R.O.V.
(Socialistische Arbeiders Radio-Omroep voor Vlaanderen)
uitgebracht onder de naam Sarovphone. Er werden
regelmatig bijeenkomsten gehouden waar informatie over
het toestel en het bouwen ervan werden georganiseerd.
Zie het artikel rechts, uit het dagblad "Vooruit" van 24
maart 1932. Het toestel kostte daar Bfr 1650,-.
In 1933 werd, ook in samenwerking met Nijkerk's Radio, nog een tweede
radio bouwpakket op de markt
gebracht: de Varaband.
Gegevens
Buizen
Schema
Serienummer:
10655 (op het spoelblok)
Afmetingen (h×b×d):
27 × 47,5 × 31 cm
Bouwjaar:
1931
Aangeschaft in:
2011
Voltage:
220 V
Klik op een buis of op
het schema voor meer
informatie
In de eerste versies van de
handleiding werd uitgegaan van de E442 als h.f. buis;
vanaf de 4e druk werd deze vervangen door een E452T.
Wat werd er toen uitgezonden?
Luister naar "Goeden
nacht, Vara vrienden" door Kees Pruis en het Parlophone-orkest, opgenomen in
1932
Bovenaanzicht van het chassis
Fabrikage van de Varadyne spoelblokken bij de
fima Leko in Utrecht
De Varadyne met een bijpassende Nijkerk
Phenomeen Prima-Donna luidspreker
Advertentie in het
Socialistische dagblad Voorwaarts!, 4 juni 1931
Deze pagina is voor het laatst bijgewerkt op
dinsdag 14 november 2023
.JPG)
.jpg)
