In robuust uitgevoerde
rechthoekige, met zwart canvas beklede mahoniehouten kist
met handgreep en afneembaar scharnierdeksel.Na het openen van het deksel zien we
een ebonieten paneel met twee draaischakelaars, twee
dubbelpolige messchakelaars, twee afstemknoppen, een
koppelingsbediening, een potentiometerbediening, een
kleine messchakelaar, een drukknop voor een zoemer, een
Perikon-detector met kristal, een carborundumdetector, acht koperen aansluitklemmen en
vier snoeren (twee witte en twee zwarte) uitgerust met
aansluitklemmen.Er zijn twee
afsluitbare compartimenten, één in het deksel en één
naast de frontplaat. Daarin kunnen de batterijen worden
ondergebracht die zorgen voor voorspanning op de kristallen
en voor de voeding van de buzzer.
Daarboven zit een vak voor de koptelefoon.
Soldaat (later
luitenant) Harry Wilgress Miller, No 2 Wireless
Section, Australian Flying Corps, in de Radio
Room met een Mark III* Short Wave Tuner met
uitklapbare poten. Hij werd
in Australië getraind voor zijn vertrek naar Europa. (foto: Australian War Memorial
1917-1918)
Het compartiment in het deksel biedt plaats
aan twaalf gemonteerde mineraalkristallen voor gebruik
in de Perikon-detector.Er zit een
vernikkelde cirkelvormige houder in het deksel voor een
zakhorloge en houten houders voor kaarten.
In het midden van WW1
werd de vacuümlamp ontwikkeld en, hoewel kwetsbaar, met
succes als detector en versterker ingezet, maar het groeiende gebruik door de
militairen had niet meteen tot gevolg men het kristal
als achterhaald zag.
In tegendeel, een van
de meest bekende en meest gebruikte kristalontvangers
was de Mark III* Short Wave Tuner. Van het toestel
werden 6595 exemplaren gemaakt voor een gemiddelde
verkooppprijs (dit verschilde iets per fabrikant) van £ 30.
In de Eerste Wereldoorlog gebruikten de Engelsen de Mark
III* Short Wave Tuners in de loopgraven. Jonathan Hill
schrijft in zijn boek “Radio! Radio!” dat deze vroege
kristalsets "werden gebruikt door grondstations van de
luchtmacht (Royal Flying Corps) voor de ontvangst van
Morsecode-signalen die werden uitgezonden door
vliegtuigen die boven de slagvelden van het westelijk
front vlogen. De piloot had de opdracht om het geschut
van artilleriebatterijen op de grond te helpen richten
via een RFC-operator die onderdeel uitmaakte
van elke batterij. Met een duidelijk beeld van de
strijdveld op de grond konden de piloten de gecodeerde
positie van de vijand in Morse overseinen met hun
Sterling No. 1 vonkzender (1915) en kon de
boodschap worden doorgegeven aan de kanonniers die
vervolgens de juiste actie ondernamen." (Jonathan Hill,
Radio! Radio!, p. 26). Dit lijkt misschien primitief
volgens de normen van vandaag, maar het was een
technologische revolutie in zijn tijd. Het stelde
artilleriesoldaten in staat om veel nauwkeuriger te
schieten dan daarvoor mogelijk was. Het was toen een
stuk moeilijker, omdat men de positie van de
vijand en de resultaten van hun beschietingen niet goed
kenden.
De
Sterling No.1 Spark Transmitter
Australische marconisten
luisteren naar een Marconi Mark III* Short Wave Tuner
bij een training in Australië (foto:
Australian War Memorial, ± 1916)
Marconi's Wireless Telegraph Company ontwikkelde de Mark
III* Tuner in 1915. Vanaf 1916 werd het
apparaat ook vervaardigd door een aantal andere
bedrijven, waaronder Robert W. Paul, de W/T Factory,
A.T.M. Company en Johnson en Phillips. Dit bedrijf uit Londen heeft de Mark III gemaakt die
onderdeel uitmaakt van mijn
verzameling. Hoogwaardige onderdelen werden gebruikt
bij de vervaardiging van de set. Ook de afwerking was
van zeer goede kwaliteit. De behuizingen van meeste Mark III*-tuners waren
bedekt met zwart geverfd canvas, maar er zijn ook sets
gemaakt met een mahoniehouten koffer. Daarnaast zijn er
Mark III* Short Wave Tuners gemaakt die uitklapbare
aluminium poten hadden (zie foto hierboven), vermoedelijk om de radio van de
grond en uit de modder te houden.
De Mark III* Short Wave Tuner is een kristalontvanger die
gebruik maakt van zowel carborundum- als
Perikon-detectoren. Het golfbereik is 100-700 meter.
Er kan
ook een helgloeier worden gebruikt in plaats van de
kristaldetectors. Deze lamp wordt dan naast het toestel
geplaatst. Een schakelaar aan de rechterkant van
de set kan worden omgehaald om de carborundum-detector,
de Perikon-detector of een radiolamp te selecteren.
De Mark III* wordt afgestemd met het
gebruik van een zoemer (“buzzer”). Eerst wordt de detectorschakelaar op de
Perikon-detector ingesteld. De inductor en de variabele
condensator worden ingesteld op de geschatte golflengte
voor het ontvangen van een bepaald station. Vervolgens
wordt de schakelaar voor de zoemer ingedrukt; dit
produceert oscillaties die werken alsof een station op
de geschatte frequentie uitzendt. Tenslotte worden de
verschillende afstemknoppen aangepast totdat het luidste
geluid in de koptelefoon hoorbaar is; de detectoren
worden op dezelfde wijze ingesteld tot het krachtigste
geluid hoorbaar is, waarna de zoemer kan worden
uitgeschakeld. De Mark III* Short Wave Tuner is dan klaar
om te ontvangen.
Na de oorlog kwamen veel Mark III* Tuners
op de surplus markt, waar ze door radioamateurs werden
gekocht.
.jpg)
.jpg)
.jpg)