Gemaakt door Van der Heem & Bloemsma
in Den Haag. Art Deco ("Haagse Stijl") eikenhouten kast, met
details in coromandelhout, gemaakt door de firma H.P. Mutters &
Zn, Den Haag. Buizen: A425, A409, B406, B403. Het voorste
deel van de afstemknop
ontbrak maar werd gevonden in een knoppendoos van Kees
Koren.
Een paar kleine beschadigingen aan de kast werden gerestaureerd door
meubelrestaurateur Ruben Spelbos in
Utrecht.
Gegevens over de
vorige eigenaar
De radio werd - waarschijnlijk in 1929
- gekocht door Bart Theodoor (Theo) Abels, die leefde
van 1886 tot 1979. Hij was scheepswerktuigbouwkundige
en werkte vanaf ±1910 als zodanig voor de Nederlandse
marine in het voormalige Nederlands-Indië. Na het ontvangen van zijn Indië-pensioen
bleef hij werken. Hij verhuisde in de jaren dertig met
zijn gezin naar Malabar waar hij aan een
theeplantage leiding gaf en het beheer voerde over de elektriciteitscentrale
van Malabar en Bandung. De radio zelf bleef al die tijd
in Den Haag. Na Abels' dood in 1979,
stond de radio jaren lang op een aantal zolders, tot
hij begin 2007 - exact 80 jaar na fabricage - werd verkocht.
Gegevens over de
kast en de maker
H.P. Mutters & Zn, voluit "De
Koninklijke Nederlandse Meubelfabriek H.P. Mutters &
Zn", ontstond in 1795. Herman Pieter Mutters
bouwde in zijn werkplaats kabinetten naar de mode van
zijn tijd (Louis XVI
en Empire stijl). De werkplaats bevond zich toen in de
Molenstraat, vlakbij de Koningspoort. Deze Mutters
trouwde met een familielid van Vincent van Gogh, Sara
Johanna van Gogh. Één van die kinderen, die ook Herman
Pieter heette, nam de zaak over. Diens zoon, eveneens
Herman Pieter genaamd, volgde hem daarna op. Deze
derde H.P. Mutters had gestudeerd in Frankrijk en was na
terugkeer bevriend geraakt met Koning Willem III. De
fabriek verzorgde dan ook het interieur van de
koninklijke wachtkamer van station Hollands Spoor en enkele
paleizen. Onder Herman Pieter IV werden grote passagiersschepen
en vliegtuigen van de KLM voorzien van een fraai
interieur. Dat gebeurde o.a met het ss "Amsterdam" en
het ss "Rotterdam" van de Holland Amerika Lijn.
Mutters
verzorgde tevens de betimmering en inrichting van 24
luxe hutten van het stoomschip "Titanic". Bovendien
leverde Mutters de meubels voor de veranda, de "palm-court"
(gezelschapszaal), de rooksalon en het "private-deck". Ook
de zusterschepen van de Titanic,
Olympic en Gigantic, werden
door Mutters ingericht. Vanaf 1900 vervaardigde Mutters "moderne" meubelen, ontworpen door
kunstenaars en architecten als Lion Cachet en Hendrik Berlage.
In de jaren zestig
verlegde de firma Mutters de aandacht naar luxe
woninginrichtingprojecten. In 1970 werd de Haagse
meubelfabriek door de firma De Klerk Binnenbouw
overgenomen.
Luister naar "Ukulele
Baby" door Jack Hylton en zijn Orkest met zang
van Jack Hylton en Chappie D'Amato, opgenomen
op 25 februari 1926
Bovenaanzicht
Zichtbaar zijn de beide spoelen:
300-800 m en 800-2300 m, de vier buizen, met voor elke buis
een reostaat, de K/L schakelaar en de diverse
aansluitpunten. In de rand van elke buishouder zit een
meetpunt, waarop de gloeistroom kan worden gemeten.
Een latere versie van deze radio (vanaf februari/maart 1927) werd
uitgerust met twee extra knoppen die gebruikt werden
voor het schakelen tussen lange en korte golf. Bij dat
model zijn de bovenop geplaatste spoelen vervangen door
inwendige mandspoelen.
Het binnenwerk
van de radio
Linksboven een een Sterling push/pull
schakelaar, daarnaast de groene Sterling variometer.
Onder de push/pull schakelaar een spoelhouder voor één
van de twee spoelen en daaronder een capaciteitsarme Utility
golflengteschakelaar. In het
midden vier Duitse Hegra reostaten, onderin rechts de l.f.
transformatoren, één van Erres en één van het merk Telefunken).
Besprekingen van de Erres 1:3
transformator (zie afbeelding hiernaast) en De
Telefunken 326 1:4 transformator stonden in 1926
in het weekblad Radio Expres. Tussen de beide variabele
condensatoren (van General Radio Company), de spoelhouder voor de tweede spoel
en een Dubilier condensator, in combinatie met een Loewe
glasweerstand. In het midden
- tussen de buizen 1 en 2 - een Lissen smoorspoel. De
beide telefoonjacks zijn van Sterling. De
vier buishouders zijn deels in het chassis verzonken. Het gehele chassis is gemaakt van
triplex.
De knoppen aan de voorzijde van het
apparaat, een fijnregelknop en twee knoppen zonder
fijnregeling komen uit de Verenigde Staten. Ze werden
gemaakt bij Kurz Kasch Company in Dayton, Ohio.
De radio werd op 30 december 1926
(door een dyslectische technicus: serienummer 2087 i.p.v. 2078) gekeurd...
...en op
3 januari 1927 in de kast ingebouwd en verzegeld. Op 3
januari 2007 werd de radio door mij gekocht, precies 80
jaar later.
Typeplaatje
Het paneeltje met het typeplaatje kan worden
weggenomen, daarachter worden dan de beschrijvingen van de diverse aansluitingen
zichtbaar.
Slagstempel van de maker van de kast: H.P
Mutters & Fils, La Haye.
Eerste advertentie voor de H & B IV in Radio-Expres, 1
oktober 1926.
Een overzichtsopname van een deel van de Internationale Radio
Tentoonstelling Amsterdam (I.R.T.A) in oktober 1926.
De heer D. Teske van Electrotechnisch Bureau D.
Teske in de Douzastraat 5 in Leiden, showt hier
producten
van Van der Heem & Bloemsma op een verkoopstand, waarschijnlijk eind
1926.
(met dank aan de heer L.J.
Gussenhoven voor het beschikbaar stellen van de foto)
De Van der Heem & Bloemsma IV op een kastje
in dezelfde stijl.
Deze pagina is voor het laatst bijgewerkt op
zaterdag 27 april 2019
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)